Uitstelgedrag wordt vaak gezien als iets negatiefs. Wanneer we de dingen uitstellen, gaan we al snel slecht denken over onszelf: we zijn lui, niet gemotiveerd, niet goed genoeg, hebben geen discipline, geen consistentie, of zijn gewoon niet in staat iets te kunnen afmaken.
Maar wanneer we dieper gaan kijken, en die eerste negatieve laag oplichten, dan ontdekken we dat er achter uitstelgedrag belangrijke redenen zitten die zelfs positief en leerzaam zijn. Hear me out!
1. Uitstellen of marineren?
Wie graag kookt, heeft weleens vlees of vis laten marineren. Even onderdompelen in een lekker sausje telt niet. Je moet het een hele tijd laten rusten zodat alle aroma's worden opgenomen. Dat geldt evengoed voor ideeën of beslissingen.
Soms lijkt het dan dat je aan het uitstellen bent, maar in werkelijkheid heb je brainspace of inspiratie nodig om je ideeën te laten broeden. Je laat je idee rustig marineren in het sausje van je onderbewustzijn.
Toen ik besliste om Damn Good Questions te lanceren met Black Friday, en ik terug rekende naar hoeveel tijd ik nog had om het product uit te denken, bleek dat ik het al klaar moest hebben. In plaats van mezelf te forceren om het concept finaal uit te werken, koos ik ervoor om nog even niets te beslissen, en de ideeën te laten marineren.
Net zoals je een tabblad opent in je internetbrowser, open je tabblad in je hersenen. Je geeft alle informatie in die het nodig heeft om een beslissing te maken, en dan geef je het de nodige ruimte om na te denken.
Ik doe dit door op te schrijven welke beslissingen ik moet maken. Nadien laat ik het los en ga ik iets leuk doen. Je kent de zin wel: the best ideas come to you in the shower. Ruimte werkt, maar het is wel belangrijk dat je weet waarover je aan het nadenken bent.
Vaak kost dit niet eens veel tijd: één week extra laten marineren, maakt dat ik al mijn beslissingen in één keer kan nemen. En dat zorgt er dan weer voor dat het uitvoeren super snel gaat.
Heel vaak zijn we al aan het uitvoeren terwijl we eigenlijk nog geen duidelijkheid hebben over de richting of over de beslissingen die genomen moeten worden. Dit komt in het uitvoerende proces naar boven waardoor je vast komt te lopen en begint uit te stellen.
Ik ben dus net productiever als ik mijn beslissingen laat marineren, als ik dat tabblad de ruimte geef die het nodig heeft en alle beslissingen maak vooraleer ik begin uit te voeren. Productief zijn is dus geen synoniem van uitvoeren.
Stel jezelf eens de vraag: Wat betekent marineren voor jou? Hoe kan jij jezelf wat ruimte geven zodat het tabblad met beslissingen op de achtergrond kan draaien. Is dit een douche nemen, is dit gaan wandelen, gaan shoppen,...?
2. Gebrek aan focus
Een andere reden waarom je uitstelt, is omdat je focus mist. Als je aan alles aandacht geeft, geraak je namelijk niet vooruit en dan lijkt het of je de dingen op de lange baan schuift.
Je kan het vergelijken met tien kaarsen proberen aan te steken met één lucifer. Er is gewoonweg niet genoeg zuurstof en brandstof om alles in één keer aan te steken. Dus durf te kiezen. Als je veel ideeën hebt, geef ze dan een plaats waar je ze terug kan raadplegen, bv. een lijst met ideeën voor later of een someday maybe file.
Ik vind dit zelf moeilijk, omdat ik veel ideeën heb die ik graag wil uitproberen. Daarom heb ik beslist dat Oh Yaz mijn speelruimte mag blijven, terwijl Damn Good Questions een merk is waar ik focus behoud. Bij Oh Yaz mag ik experimenteren. Die brand is zo verweven met mijn persoon dat het oké is dat ze samen groeien. Damn Good Questions daarentegen zal afgelijnd en clean zijn.
3. Gebrek aan duidelijkheid
Dit hangt samen met marineren, maar heeft ook te maken met niet weten waar te beginnen. Definieer voor jezelf welke taken er zijn en wat is de eerste stap. Wat hier helpt is de taken zo concreet mogelijk beschrijven. Je kan bijvoorbeeld vaag blijven en zeggen ‘rebranden’. Of je kan zeggen, de eerste stap in een rebranding is 3 agencies zoeken en vergelijken.
Nu gebeurt het ook wel eens dat er taken zijn die anderen moeten uitvoeren of waarbij jij afhankelijk bent van de input van iemand anders. Wachten op anderen kan ook verlammen en tot uitstelgedrag leiden. Daarom heb ik twee soorten takenlijsten die mij toelaten om snel over te gaan tot actie. Een lijst met concrete taken waarbij ik niet afhankelijk ben van anderen. En een lijst met taken of projecten die ik op een paar minuten tijd kan afwerken. Zo kan ik bijvoorbeeld tijdens de dutjes van Lewis het restplastiek verwijderen van de afgeprinte quotes die op het ondergoed of t-shirts gedrukt moeten worden.
4. Angst voor de uitkomst
Heb je al het bovenstaande geprobeerd maar blijft je uitstelgedrag sterk aanwezig? Dan is het belangrijk om even dieper te gaan kijken, want misschien is je uitstelgedrag wel te wijten aan angst. Er is namelijk niets dat zo verlammend werkt als angst. En dat kan zich uiten op verschillende manieren.
Fear of failure: Als je niets doet, kan je niets verkeerd doen uiteraard. Sommigen spelen liever op veilig, verkiezen om zich klein te houden, want het is veiliger om te weten dat je nog verbeterruimte hebt, dan te weten dat je alles geprobeerd hebt. Ik zeg altijd dat ik niet per se een klein bedrijf wil, maar vooral een simpel bedrijf. Ik wil geen complex bedrijf. Zolang dit een bewuste keuze is, zit je goed. Het is belangrijk dat je weet waarom je iets wel of niet doet, en dat je je niet laat leiden door je fear of failure die samenhangt met een negatief zelfbeeld, want dat leidt tot zelfsabotage.
Fear of success: Wat als het een groot succes wordt, en je plots moet dealen met die verantwoordelijkheid en alles wat erbij komt kijken? Wat zou je familie hiervan denken, zouden ze blij zijn voor jou? Wat als je te zelfingenomen wordt? Angst voor succes, it’s a real thing, en het kan net als faalangst ervoor zorgen dat je jezelf tegenhoudt.
Perfectionisme: Zijn je angsten het gevolg van een negatief zelfbeeld? Dan heb je misschien ook wel te maken met perfectionisme. Hier komt zeker nog een aparte blogpost over, but for now: Als je beseft dat je uitstelgedrag wordt veroorzaakt door perfectionisme, wees dan lief voor jezelf en probeer te begrijpen hoe het werkt. Hoe uit perfectionisme zich voor jou? En hoe kan je dit omdraaien? (Tips over meer zelfliefde komen er snel aan!)
5. Rebellie
Zit er een rebel in jou? Dan kan weerstand voor ‘wat moet’ ook leiden tot uitstelgedrag. Als ik iets moet doen omdat het moet, is het al een reden om het niet te doen. Het moet want ‘iedereen doet dat’, ‘het werkt al jaren zo’, ‘da’s onze best practice'. Zo zit ik nog steeds niet op TikTok omdat het zogezegd nu of nooit is om ermee te starten. Het is belangrijk om dit door te hebben zodat je de redenen voor jouw weerstand onder de loep neemt zodat je actief kan kiezen voor wat wel en wat niet.
6. Motivatie, focus, vermoeidheid, de context is er niet of je bent gewoon echt lui.
Misschien heb je even wat gebrek aan motivatie of concentratie, ben je vermoeid, is de context er niet of ben je gewoon echt lui.
En dat mag ook wel af en toe. Je hoeft niet altijd te thriven en te gaan. Voor mij helpt het dan om tien minuten tijd te nemen om te herplannen om dan shamelessly alles van me af te zetten en mijn niks-doen-dag te claimen. Het herplannen is hier key in om je niet schuldig te voelen.
Indien er iets in je context ontbreekt om over te gaan tot actie, kijk dan eens wat er juist aan de hand is: Hoe kan je de obstakels weghalen om de context wel te creëren. Zo moest ik voor mezelf de juiste context creëren om van start te gaan met mijn podcast en huurde ik een ruimte, en nam ik de juiste kleren mee.
Dus, ga je uitstelgedrag niet gebruiken om je dag (of nog erger - jezelf) mee te labelen. Probeer te achterhalen wat je uitstelgedrag veroorzaakt en neem af en toe je dag zoals hij komt, een dag om te mogen zijn en te mogen flowen.
Cheers & lots of (self)love,
LJ